-
1 sam
I pronsam to zrobiłem — I did it myselfprzyszła sama — she came alone lub on her own
byłam tam sama jedna — I was there all alone lub all by myself
być sam na sam (z +instr) — to be alone (with) (uściśla czas, miejsce, termin)
same drobne (pieniądze) — only small change (o wystarczającej przyczynie/racji)
na samą myśl o czymś — at the very lub mere thought of sth ( podkreślenie ważności)
w rzeczy samej — indeed (w połączeniach z "sobie", "siebie", "się")
sam z siebie — of my/his {itp.} own accord
przechodzić (przejść perf) samego siebie — to excel o.s.
zostawiać (zostawić perf) kogoś samemu sobie — to leave sb to himself/herself (w połączeniach z "ten", "taki")
II - mu; -my; loc sg - mie; mtym samym — thereby, thus
* * *a.1. (= opuszczony) alone; sam jeden all alone; całkiem sam all alone, all by o.s.; robić coś samemu do sth o.s., do sth on one's own; iść samemu go alone; ( na imprezę) stag it, come l. go stag; zostać z kimś sam na sam get sb to o.s.; samemu podjąć decyzję decide for o.s.; chcę zostać sama I want to be alone; byłem sam w domu I was alone at home; zostaliśmy sami we were left alone.2. (= akurat) just; w sam raz just fine l. right; to mi wystarczy w sam raz it'll be just fine; w samą porę just in time, (just) about time; ( jako komentarz) just in time!, perfect timing!; (zwł. sarkastyczny) about time!3. ( przestrzeń) right, very; sam środek the dead center; w samym środku right in the middle; u samej góry at the very top; do samego dna to the very bottom; nad samym brzegiem rzeki at the very bank of the river; stanął pod samymi drzwiami he stood right at the doorsteps.5. (= wyłącznie) nothing but; same kłopoty nothing but trouble; dostawać same złe stopnie get nothing but bad marks; mówić same kłamstwa/samą prawdę speak nothing but lies/the truth; podać same tylko najważniejsze fakty give nothing but the essentials.6. ( wyjątkowość) myself (yourself etc.); mszę odprawiał sam biskup the mass was celebrated by the bishop himself.7. ( przyczyna) mere, very; na samą myśl o tym przechodzi mnie dreszcz the very thought of it makes me shiver; od samego zapachu robi mi się niedobrze the mere smell makes me sick; wystarczy sam jej widok the mere l. very sight of her is enough.8. (= nawet) myself (yourself etc.); zaśpiewał to tak, że nawet sam mistrz lepiej by nie mógł he sang better than the master himself.9. ( wzmocnienie) myself (yourself etc.); sam z siebie without being asked; samo przez się by itself; to się rozumie samo przez się it goes without saying, this is obvious by itself; cel sam w sobie an end in itself; od samego początku from the very beginning; sam widzisz there you go; sam tak powiedział he said so himself; sam sobie jestem winien I can only blame myself; zobacz sam see for yourself; być pozostawionym samemu sobie be left high and dry, be left stranded; być sobie samemu panem be one's own master; dawać sobie samemu radę fend for o.s.; doświadczyć czegoś samemu experience sth at first hand; rumienić się/drżeć na samą myśl o czymś blush/tremble at the mere thought of sth; cyfry mówią same za siebie the figures speak for themselves; przychodzi mu to samo z siebie it comes natural to him; sama uroczystość zaczyna się o 9 the actual ceremony starts at 9 a.m.; tym razem przeszedłeś samego siebie you excelled l. surpassed yourself this time; zostawmy go samemu sobie let's leave him alone; kochaj mnie dla mnie samej love me for who I am.10. (= właśnie ten) the (this, that) very, same, identical; taki sam the same, identical; taki sam co do joty mirror reflection; jeden i ten sam one and the same; tak samo jak... just as...; tak samo jak wczoraj just as yesterday; tyle samo the same amount; tym samym thus, thereby; w ten sam sposób (zareagować, odpowiedzieć) in the same way, by the same token; kubek w kubek taki sam (jak) the spitting image (of); prawie taki sam jak... much the same as...; to jedna i ta sama osoba they're one and the same person; byłem chory i ona tak samo I was ill and so was she; jesteśmy w tym samym wieku we're of the same age; mam taką samą koszulkę I have an identical T-shirt; przyjedziemy tego samego dnia we'll arrive on the same day; to ten sam mężczyzna, który ci się ukłonił it's the same man who said hello to you; to to samo miejsce, w którym byliśmy w zeszłym roku it's the same place we visited last year; wracać tą samą drogą retrace one's steps; kto pod kim dołki kopie, sam w nie wpada it's a case of the biter bit.mi( sklep) supermarket, self-service store.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > sam
-
2 p|ora
Ⅰ f 1. (część dnia, roku) time; (okres) season- pora dnia a time of the day- cztery pory roku the four seasons- o tej porze dnia/roku at this time of the day/year- jest ciepło jak na tę porę roku it’s warm for this time of the year- możesz dzwonić o każdej porze dnia i nocy you can call at any time of the day or night- pora udoju/karmienia milking/feeding time- pora śniadania/kolacji breakfast/supper time- w porze obiadowej at lunchtime- w porze popołudniowej in the afternoon- pora deszczowa the rainy season- w porze lęgowej/godowej during the hatching/mating season- letnią/zimową porą książk. in the summertime/wintertime- nigdy nie wstaję o tak wczesnej porze I never get up this early in the morning- od tej pory będę uważał from now on I’ll be more careful- od tej a. tamtej pory go nie widziałem I haven’t seen him since then- nigdy do tej pory tu nie byłem I haven’t been here before2. (moment) time- najlepsza/najgorsza pora na spacer the best/worst time to go for a walk- to nie jest (odpowiednia) pora na żarty this is no time for jokes- nadeszła pora, żeby… the time has come to…- pora spać! it’s time for bed a. it’s bedtime!- pora na obiad! it’s time for dinner a. it’s dinnertime!- na mnie już pora I must be off now- pora już, żeby ludzie to zrozumieli it’s time people realized it- najwyższa pora, żeby wyszła za mąż it’s high time for her to get married- przyszliście w samą porę you’re just in time- na szczęście w porę skończyłem fortunately I finished in time- w samą porę! a. najwyższa pora! about time too!- zrobić coś nie w porę to do sth at the wrong time- ich wizyta była zupełnie nie w porę they came at the wrong timeⅡ praed. pora zaczynać it’s time to start- najwyższa pora wracać it’s high time to go back- pora było się żegnać it was time to say goodbye- nie pora teraz płakać this is no time for cryingThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > p|ora
-
3 pora
(okres, właściwy moment) timedo tej pory — until now, so far
nie pora (teraz) na — +acc this is no time for
w porze obiadu/kolacji — at lunchtime/dinnertime
w (samą) porę — (just) in time, in the nick of time
wizyta/uwaga nie w porę — an untimely lub ill-timed visit/remark
* * *f.Gen.pl. pór1. (= okres) time, season; pora obiadowa dinnertime; pora żniw harvest time l. season; późna pora late; wczesna pora early; o każdej porze dnia i nocy at any time; o tej porze at this time; pora roku season; pora deszczowa rainy season.2. (= stosowna chwila) time; już pora na śniadanie it's time for breakfast; pora na nas it's (high) time we went; do tej pory until now, so far; od tej pory from now on; w samą porę just in time; nie w porę inopportunely, untimely; nie pora na... this is no time for...; najwyższa pora (high) time.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > pora
-
4 sam
Ipron1)sam to zrobił — he did it himself2)mieszka sama — she lives alone3)na samym dole/początku — at the very bottom/beginning4) (= wyłącznie)5)na samą myśl o czymś — at the mere thought of sth6)sam król tam był — the king himself was there7)(w wyrażeniach z: sobie, siebie, się)
sam jest sobie winien — he has only himself to blame8)II -mu, -my; loc sg - mie(w wyrażeniach z ‘ten’, ‘taki’)
taki sam — exact samem(sklep spożywczy) self-service shop -
5 utrafiać
impf ⇒ utrafić1* * *ipf.utrafić pf.1. (= trafiać) hit; utrafić w czyjąś czułą strunę touch the right chord with sb, strike a deep chord with sb, touch l. hit l. strike a raw nerve with sb; utrafić (czymś) w czyjś gust do (sth) to sb's liking; utrafić w sedno hit the nail on the head.2. pot. (= oddawać podobieństwo) catch sb's likeness (e.g. in a portrait).3. (= przybywać w porę) come at the right moment; utrafić w samą porę come l. arrive precisely at the right moment, have a good timing; utrafić na obiad come just at dinner time.4. (= odmierzyć dokładnie) hit the correct measure.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > utrafiać
-
6 pora po·ra
-
7 odsk|oczyć
pf — odsk|akiwać impf vi 1. (odsunąć się, uchylić się) to jump away- odskoczyć do tyłu to jump a. spring back- odskoczyć na bok a. w bok to jump a. leap aside- odskoczył przed nadjeżdżającym samochodem he jumped clear of the oncoming car, he dodged the oncoming car- odskoczył w samą porę he jumped out of the way just in time- odskoczyć jak oparzony to jump (back) like a scalded cat2. (otworzyć się) [zamek] to snap back; [drzwi] to whip back 3. (odbić się) [piłka] to bounce (od czegoś off sth); to rebound (od czegoś off sth); [sprężyna] to recoil; [gałąź] to whip back; [broń palna] to kick back 4. (oddalić się) to move away- odskoczyć od peletonu to pull a. move ahead of the pack, to get clear of the pack- Japonki odskoczyły na 20 punktów od Finek the Japanese moved 20 points clear a. ahead of the FinnsThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > odsk|oczyć
-
8 utraf|ić2
pf vi książk. 1. (przybyć na czas) nigdy nie mogłam utrafić na samo otwarcie sklepu I’ve never managed to be at the shop just when it opened- utrafić w samą porę to get somewhere just in time a. in the nick of time2. (zaspokoić czyjeś upodobania) to satisfy- utrafić w czyjąś myśl to read sb’s mind przen.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > utraf|ić2
-
9 wyczuci|e
Ⅰ sv ⇒ wyczuć Ⅱ n 1. (takt) tact 2. (odczucie) sense- zjawiłeś się w samą porę, to się nazywa wyczucie sytuacji! what good timing you have!- nigdy nie miał wyczucia rytmu he’s never had a sense of rhythm■ na wyczucie pot. by intuitionThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > wyczuci|e
-
10 nad
Ⅰ praep. 1. (powyżej) over, above- nad kimś/czymś [znajdować się] over a. above sb/sth- nad głównym wejściem over a. above the main entrance- łuna nad miastem a glow over the city- 1500 metrów nad poziomem morza 1,500 metres above sea level- miał siniak nad lewym okiem he had a bruise over a. above his left eye- mieszkali nad sklepem they lived over a. above the shop- rano nad miastem przeszła burza a storm broke over the city in the morning- tumany kurzu unosiły się nad drogą clouds of dust rose over the road- piłka przeleciała wysoko nad poprzeczką the ball went high over the bar- pochylić się nad kimś/czymś to lean a. bend over sb/sth- pochyliła się nad kołyską she leaned a. bent over the cot- pochylali się nad mapą they were bending over a map- nad coś [kierować się] over a. above sth- balon wzbił się nad chmury the balloon soared up above the clouds- myśliwce nadleciały nad miasto fighter planes flew over the city2. (w pobliżu) nad Wisłą/Bałtykiem on the Vistula/the Baltic- Wiedeń leży nad Dunajem Vienna lies on the Danube- kupili dom nad jeziorem they bought a house on a. by a lake- opalali się nad rzeką they were sunbathing by the river- spacer nad brzegiem rzeki/Sekwany a walk along a. by the riverside/along the Seine- nad coś [kierować się] to sth- pojechać nad morze to go to the seaside- pójść na spacer nad jezioro to take a walk to the lake- wycieczka nad Wigry a trip to Lake Wigry3. (wskazuje na podporządkowanie) over- być a. stać nad kimś to be over sb- nad sobą miał dyrektora finansowego above him he had the financial director- kontrola nad czymś control over a. of sth- mieć nadzór nad czymś to supervise sth, to have control over sth- sprawować władzę nad czymś to exercise authority a. power over sth- przewaga nad kimś/czymś superiority a. the advantage over sb/sth- opieka nad ludźmi w podeszłym wieku care of the elderly4. (wskazuje na temat) on, about (czymś sth)- dyskusja nad budżetem discussion on a. about the budget- dyskutowali nad projektem uchwały they were discussing the (draft) bill- praca nad czymś work on a. at sth- pracować nad planami budynku to work on the design of a building- rozmyślać nad czymś to ponder on a. over sth- medytować nad czymś to meditate on a. upon sth- siedzieć nad książką to pore over a book- ślęczeć nad lekcjami to slog away at one’s homework pot.5. (z określeniami wyrażającymi uczucia) at, for, over- ich zachwyt nad jego obrazami their delight over his paintings- użalić się nad kimś to feel sorry for sb, to pity sb- użalać się nad sobą a. nad własnym losem to feel sorry for oneself pot., pejor.; to bemoan one’s lot książk., żart.- znęcać się nad kimś to torment sb- zlituj się nade mną/nad nim have mercy on me/him6. (tuż przed) (just) before- nad ranem/wieczorem (just) before dawn a. daybreak/dusk a. nightfall7. książk. (bardziej niż) than- nic straszniejszego nad wojnę nothing more terrible than war- cóż piękniejszego nad miłość what can be more beautiful than love?- kochać kogoś nad życie to love sb more than life itself- nad wszystkie rozrywki uwielbiał kino of all pastimes he adored the cinema more than anything else- praca nad siły superhuman work- poeta nad poetami a towering poet- przebój nad przeboje an all-time hit- skandal nad skandale a scandal to end all scandals- łotr nad łotrami an arch-villain; a consummate villain książk.- nade wszystko above all (else), more than anything (else)- nade wszystko cenił spokój he valued peace and quiet more than anything a. above all else- była sławna, bogata, a nade wszystko urodziwa she was famous, rich, and, above all, good-lookingⅡ nad- w wyrazach złożonych (wskazujące na wyższy stopień) nadkomisarz chief superintendent GB- nadczułość hypersensitivity* * *prepnad morze/rzekę — to the seaside/river* * *prep.+ Ins.1. (= powyżej, ponad) above, over; nad głową (= w górze) overhead.2. (= na brzegu l. krawędzi, blisko) nad (samą) granicą at the (very) border, near the border; nad grobem at the graveside; przen. (= blisko śmierci) at death's door, with one foot in the grave; nad morzem at the seaside, on the sea; nad rzeką/jeziorem on the river/lake; Waszyngton leży nad Potomakiem Washington lies l. is located on the Potomac River; nad przepaścią t. przen. on the edge of a precipice; nad ranem in the early morning.3. (przedmiot uwagi l. kontroli) litować się nad kimś feel pity for sb; (= okazywać komuś miłosierdzie) have l. take pity on sb; mieć przewagę nad kimś have the advantage on l. over sb, have the upper hand over sb; opieka nad dziećmi child care; pastwić się nad kimś torment sb; płakać nad czymś cry over sth; rozpaczać nad kimś/czymś lament for sb/sth; sprawować władzę nad kimś/czymś rule sb/sth; form. have/hold dominion over sb/sth; stracić panowanie nad sobą lose one's temper; pot. blow one's top, blow a gasket, hit the ceiling.4. (temat rozważań l. dyskusji) debata nad ustawą/wnioskiem debate on a bill/motion; zastanawiać się nad czymś consider sth, pause over sth.5. (cel badań l. wysiłków) pracować nad czymś work on sth.6. lit. (podkreślenie wyjątkowości; często z archaiczną formą narzędnika) mistrz nad mistrzami l. nad mistrze master of l. over masters; Pieśń nad Pieśniami Bibl. the Song of Songs.prep.+ Acc.1. ( cel w przestrzeni) over, above; nad głowę above one's head; (= w górę) up; nad miasto over the town l. city.2. (= na brzeg) nad jezioro/morze/rzekę to the lake/sea/river.3. lit. ( porównanie lub wybór) than, above; cenić coś nad życie value sth above life; cóż jest (lepszego) nad wino? what (is) better than wine?; nade wszystko above all.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > nad
См. также в других словарях:
w (samą) porę — {{/stl 13}}{{stl 7}} w odpowiednim, dobrym momencie; we właściwej chwili; na czas : {{/stl 7}}{{stl 10}}W samą porę się zorientował, że chcą go oszukać. W porę dokonać zwrotu. W porę przyszedłeś. Potrzeba kogoś do pomocy. {{/stl 10}} … Langenscheidt Polski wyjaśnień
pora — 1. Nie w porę «w niewłaściwej chwili, w nieodpowiednim momencie»: Ja wiem, że przyszłam nie w porę, ale wybaczcie mi. S. I. Witkiewicz, Dramaty. (...) mówiła powstrzymując się od śmiechu i udając, że się oburza na taką zalotność nie w porę. M.… … Słownik frazeologiczny
sam — I + sama, samo, sami, odm. jak przym. 1. «zaimek wskazujący na to, że dana osoba lub rzecz występuje, działa we własnej osobie, samodzielnie, bez niczyjej pomocy» Sam to zrobiłem. Sam się zdecydował na to. Dziecko samo odrobiło lekcje. Talerz sam … Słownik języka polskiego
utrafić — dk VIa, utrafićfię, utrafićfisz, utraf, utrafićfił, utrafićfiony 1. «dosięgnąć celu, nie chybić (strzelając, rzucając czymś); trafić» dziś zwykle we fraz. Utrafić w czyjąś czułą strunę «poruszyć sprawy, na które ktoś jest wrażliwy» ◊ Utrafić… … Słownik języka polskiego
pora — ż IV, CMs. porze; lm D. pór 1. «okres, w którym coś się dzieje lub coś jest wykonywane; czas trwania czegoś» Pora wiosenna, zimowa. Pora wieczorna, ranna, popołudniowa. Wczesna, późna pora. Pora obiadowa. Pora godowa, lęgowa. Pora obiadu, kolacji … Słownik języka polskiego
pora — {{/stl 13}}{{stl 8}}rz. ż Ia, CMc. porze; lm D. pór {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} wyodrębniony okres, w którym coś występuje lub jest robione : {{/stl 7}}{{stl 10}}Pora żniw, wykopków, upałów. Pora wczesna,… … Langenscheidt Polski wyjaśnień
sam — I {{/stl 13}}{{stl 8}}przym. IIIa, sammi {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} działający, występujący samodzielnie, ulegający samoistnie, bez zewnętrznej przyczyny sprawczej, jakiemuś procesowi, zmianie,… … Langenscheidt Polski wyjaśnień
sam — 1. Sam w sobie «wyrażenie oznaczające, że rozpatrujemy coś jako rzecz samoistną»: Głos śpiewaczki sam w sobie nie ma ładnej barwy, ale zdaje się oddawać wszelkie odcienie tekstu. Studio 5/1996. Pieniądz nie jest celem sam w sobie, ale stanowi… … Słownik frazeologiczny
spaść — 1. Ciężar, kamień spadł komuś z serca, z piersi «ktoś pozbył się troski, zmartwienia, doznał uczucia ulgi»: W takim razie załatwione! Ja Beatkę sam zawiadomię. Pojęcia nie masz, stary, jak się cieszę, kamień mi spadł z serca. J. Andrzejewski,… … Słownik frazeologiczny
spadać — 1. Ciężar, kamień spadł komuś z serca, z piersi «ktoś pozbył się troski, zmartwienia, doznał uczucia ulgi»: W takim razie załatwione! Ja Beatkę sam zawiadomię. Pojęcia nie masz, stary, jak się cieszę, kamień mi spadł z serca. J. Andrzejewski,… … Słownik frazeologiczny
niebo — n III, Ms. niebobie; lm M. nieba (co do lm w przypadkach zależnych → niebiosa) 1. «pozorne sklepienie nad Ziemią, w dzień bezchmurny koloru niebieskiego, na którego tle obserwuje się ciała niebieskie i ich ruchy; firmament» Gwiaździste, pogodne,… … Słownik języka polskiego